HSN 2025 Presentaties Digitale geletterdheid en didactiek
De 38ste HSN-conferentie is succesvol verlopen. Op vrijdag waren er rond de 500 en op zaterdag rond de 300 deelnemers. Voor meer informatie over de HSN zie hier.
Ik was, in samenwerking met mijn Vlaamse collega Karolien Vertriest, de organisator/ voorzitter van de goed bezochte stroom Digitale geletterdheid en didactiek.
Wij hebben besloten de presentaties en eventuele bijbehorende teksten van onze stroom hier beschikbaar te stellen. Service van de kolomleiders.
Hieronder vind je het programmaoverzicht van onze stroom en de meeste presentaties. Zo kun je die achteraf (opnieuw) bekijken.
Inhoudsopgave
Vrijdag 28 november.
Marvin Reuvers (Kennisnnet)
Een wereldgerichte benadering op digitale geletterdheid
Voor de hand-out klik hier. De bijbehorende tekst is helaas niet in de bundel verschenen. De tekst kan je hier downloaden. Met excuses.
Het welzijn van leerlingen staat onder druk. Technologie kan verleidelijk en vanzelfsprekend zijn. Voor je het weet verstrijkt de tijd met scrollen door apps. Je wordt gevoed met idealen en beelden die je na een tijdje voor waar aanneemt. Je beeld van de wereld, van hoe je je als mens gedraagt en hoe je eruitziet, wordt gekleurd door wat je online tegenkomt. We willen leerlingen meegeven hoe ze digitale technologie verantwoord in kunnen zetten en leren leerlingen hoe ze zich aan kunnen passen aan de digitale wereld. Met een wegwijzer vol inzichten en concrete denkvragen.
Dorien Van den Berghe (De pedagogische begeleidingsdienst van het GO! PBD-GO!)
Digitale didactiek: Hoe kunnen digitale tools zoals Microsoft Reading Progress, de technische leesvaardigheden van leerlingen ondersteunen?
Digitale didactiek in het vak Nederlands. Digitale tools binnen Microsoft kunnen het leerproces van leerlingen ondersteunen. Een voorbeeld hiervan is o.a. Reading Progress, een leerversneller van Microsoft, die zich focust op technisch lezen. Leerlingen krijgen feedback op basis van artificiële intelligentie (AI). Dit is een voorbeeld van een digitale tool die in combinatie met inhoudelijke en didactische kennis een meerwaarde kan zijn voor het leesbeleid op school. Tijdens deze sessie geef ik een korte demonstratie en deel ik verschillende praktijkervaringen van leraren die Reading Progress ingebed hebben in hun didactisch proces.
Emmy Stevens & Leonie Sliepenbeek (Tilburg University)
Samen leren redeneren over generatieve AI
Generatieve AI vormt een complexe uitdaging voor het onderwijs, zeker voor het schoolvak Nederlands. In deze workshop delen we hoe wetenschappelijke ideeën over taal, communicatie en literatuur zich verhouden tot generatieve AI en laten we zien hoe leerlingen binnen verschillende domeinen van het schoolvak Nederlands tot soortgelijke inzichten kunnen komen. Docenten krijgen handvatten aangereikt om generatieve AI een plaats te geven binnen het curriculum, passend bij de nieuwe kerndoelen en examenprogramma’s. Hoe kijken we naar geschreven teksten nu we weten dat ze ook door machines geschreven kunnen worden? En hoe beïnvloeden de ideeën over AI, robots en technologie die we tegenkomen in (jeugd)literatuur onze perceptie van generatieve AI? Tijdens de workshop staan dit soort vragen centraal en starten we het gesprek vanuit de kennis over generatieve AI die is opgedaan binnen de taalkunde, communicatiewetenschap en letterkunde. We laten zien hoe docenten de vertaalslag kunnen maken van wetenschap naar praktijk, om zo bewuste (digitale) geletterdheid bij leerlingen te versterken.
Siebe Bluijs & Laurens Ham (Tilburg University, Universiteit Utrecht)
Creatief schrijven en Large Language Models in het Nederlandse literatuuronderwijs
Voor de presentatie (pptx) klik hier.
In deze bijdrage presenteren we een creatieve schrijfdidactiek die beoogt om vorm te geven aan een bewuste geletterdheid rondom generatieve AI-systemen zoals ChatGPT. Deze didactiek is ontwikkeld voor en met studenten creatief schrijven van de Universiteit Utrecht, maar kan ook worden ingezet in het secundair onderwijs. Door een aanspraak te doen op hun literaire verbeelding leren we studenten zich op een creatieve en kritische manier te verhouden tot (dominante discoursen rondom) AI.
De studenten krijgen een creatieve schrijfopdracht waarbij ze een kort verhaal moeten schrijven waarin een AI-personage wordt opgevoerd. Zij krijgen les over personageopbouw en perspectief, maar in de cursus staan we ook stil bij de werking van AI. Hun verhalen zijn aanleiding voor een klassikaal gesprek over de verbeelding van AI. Welke vorm neemt de AI in hun verhalen aan? Welke karaktereigenschappen schrijven ze aan de AI toe? Welke metaforen gebruiken ze om de AI te typeren? Hoe verhouden hun literaire verbeeldingen zich tot bestaande verbeeldingsschema’s van AI? &c. Door de koppeling tussen de literaire verbeelding en kennis over generatieve AI komt een didactiek in beeld waarin inzichten over de aard en functie van digitale technologieën hand in hand gaan met inzichten over literatuur.
Zaterdag 29 november
Griet Bogaert (Hogeschool West-Vlaanderen HOWEST)
Er zit een coach in je device
Voor de presentatie in ppsx-formaat klik hier, voor de PDF-versie klik hier.
In deze sessie krijg je een krachtige en verrassende blik op inclusief onderwijs. Je ontdekt hoe je met eenvoudige, haalbare ingrepen technologie kunt inzetten om je onderwijs toegankelijker te maken voor álle leerlingen. Ik laat je zien hoe zelfs de kleinste tools een groot verschil kunnen maken – van praktisch toepasbare hulpmiddelen tot slimme strategieën die zelfregulatie en taalvaardigheid een stevige boost geven. Daarna duiken we in de transformatieve kracht van technologie. Je zult versteld staan van de mogelijkheden om lees- en spreekvaardigheid naar een hoger niveau te tillen. Verwacht inspirerende voorbeelden en concrete ideeën waarmee je morgen al aan de slag kunt.
Jessica Morseau (Hogeschool West-Vlaanderen HOWEST)
AI-openers voor taalleerkrachten & hun leerlingen – taalkrachtiger lesgeven, met AI als sidekick
Voor de presentatie in PDF-formaat klik hier.
“AI can give every student on the planet an artificially intelligent, but amazing, personal tutor, and every teacher on the planet an amazing, artificial intelligent teaching assistant.” (Sal Khan, oprichter van Khan Academy)
Als leerkracht wil je dat je leerlingen actief aan de slag gaan en de leerstof écht verwerken. AI biedt unieke kansen om dit te versterken, niet door je rol over te nemen, maar door bestaande lesmaterialen zoals teksten en video’s slimmer en effectiever in te zetten. Het daagt ons uit om anders naar opdrachten en lesactiviteiten te kijken en biedt tegelijk con-crete mogelijkheden om de leerinspanning van leerlingen te vergroten. Want wanneer wij goed voorbereid voor de klas staan, hoort vooral de leerling hard te werken, toch?
Thomas Vliebergh (Hogeschool West-Vlaanderen HOWEST)
Cursusontwerp met AI-tools: research, bouwen en betrouwbare toetsing
Voor de presentatie in PDF-formaat klik hier.
AI & Nederlands: van hype naar hefboom. Hoe zet je deze technologie evidence-informed en leerdoelgericht in, zonder de greep op je lespraktijk te verliezen? In deze lezing krijg je een scherp, actueel overzicht van de sterkste mogelijkheden voor cursusontwerp voor het vak Nederlands waarbij AI dé productiviteitshefboom is die je nodig hebt. In één compacte lezing krijg je een scherp overzicht van hoe antwoordmachines, lesontwerptools en feedback-assistenten – van research tot evaluatie – je lessen Nederlands kunnen
verdiepen én versnellen. Concrete cases tonen hoe je digitale geletterdheid versterkt, opdrachten AI-proof maakt en feedback transparanter wordt. Je vertrekt met een helder kader, praktische voorbeelden en een digitale copiloot die het zware werk op zich neemt.